A Khalsa Press Publication, ISSN: 1930-0107

PANTHIC.org


"ਸਰੀਰਕ ਮੌਤ ਨੂੰ ਮੈਂ ਮੌਤ ਨਹੀ ਮੰਨਦਾ ,ਜਮੀਰ ਦਾ ਮਰ ਜਾਣਾ ਯਕੀਨਨ ਮੌਤ ਹੈ ।
Physical death I do not fear, but death of the conscious is a sure death."

- Sant Jarnail Singh Khalsa (Bhinderanwale)

ਭਾਦਉ

Author/Source: Bhai Sukhjeewan Singh (Stockton)

The Month of Bhado\'n

ਭਾਦਉ ਭਰਮਿ ਭੁਲੀ ਭਰਿ ਜੋਬਨਿ ਪਛੁਤਾਣੀ ॥
ਜਲ ਥਲ ਨੀਰਿ ਭਰੇ ਬਰਸ ਰੁਤੇ ਰੰਗੁ ਮਾਣੀ ॥
ਬਰਸੈ ਨਿਸਿ ਕਾਲੀ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਬਾਲੀ ਦਾਦਰ ਮੋਰ ਲਵੰਤੇ ॥
ਪ੍ਰਿਉ ਪ੍ਰਿਉ ਚਵੈ ਬਬੀਹਾ ਬੋਲੇ ਭੁਇਅੰਗਮ ਫਿਰਹਿ ਡਸੰਤੇ ॥
ਮਛਰ ਡੰਗ ਸਾਇਰ ਭਰ ਸੁਭਰ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ॥
ਨਾਨਕ ਪੂਛਿ ਚਲਉ ਗੁਰ ਅਪੁਨੇ ਜਹ ਪ੍ਰਭੁ ਤਹ ਹੀ ਜਾਈਐ ॥੧੦॥

ਸਾਹਿਬ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ “ਬਾਰਹਮਾਹ ਤੁਖਾਰੀ” ਬਾਣੀ (ਅੰਗ ੧੧੦੮ )ਦੀ ਉਕਤ ਬੰਧ ਅੰਦਰ ਫੁਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ,ਕਿ ਸਾਉਣ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਹੀ ‘ਬਰਖਾ –ਰੁੱਤ ‘ ਆਰੰਭ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਹੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਹੈ, ਬਨਸਪਤੀ ਖਿੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬਰਖ ਰੁੱਤ ਦੇ ਮੀਂਹ ਨੇ ਟੋਏ – ਤਲਾਬ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਜਲ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ।ਜਿਧੱਰ ਤੱਕਦੇ ਹਾਂ, ਖੁਸ਼ੀ ਹੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ , ਸੰਸਾਰੀ ਪਸ਼ੂ ਪੰਛੀ ਵੀ ਇਸ ਰੁੱਤ ਦੀਆਂ ਮੌਂਜਾਂ ਮਾਣ ਰਹੇ ਹਨ,ਹਰ ਪਾਸੇ ਖੇੜਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਮਸਤ ਜਿਹੇ ਸਰੂਰ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਡੱਡੂ ਤੇ ਮੋਰ ਉਚੀ ਉਚੀ ਰੌਲਾ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਧਰੇ ਮਸਤੀ ਵਿਚ ਪਪੀਹਾ ਪ੍ਰਿਉ –ਪ੍ਰਿਉ ਦੀ ਰਟ ਨਾਲ ਬਨਸਪਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਰੌਚਕ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭੁਇਅੰਗਮ (ਸੱਪ) ਪਾਸ ਇੱਕ ਹੀ ਤੱਤ ਜਹਿਰ ਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਇਸ ਰੁੱਤੇ ਝੂਮਦਾ ਹੋਇਆ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਫਰਾਟੇ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਡੱਸਦਾ ਫਿਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ।ਜਲ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਨਾਲ ਤਲਾਬ ਨੱਕੋ - ਨੱਕੋ ਭਰ ਗਏ ਹਨ , ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਮੱਛਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਖਿੜੀ ਬਨਸਪਤੀ ਦੇ ਹੁਲਾਸ ਵਿਚ ਡੰਗ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰਸੋ ਹੁਲਾਸ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਭਾਦਉ ਦੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਭਰਮ ਵਿਚ ਪੈ ਕੇ ਪਤੀ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ( ਜੋਬਨ ) ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੀ ਪਛਤਾ ਰਹੀ ਹੈ , ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਰੁੱਤ ਦੁੱਖਦਾਈ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਲਈ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵੱਸ ਭੇਖੀ ਸੀਂਗਾਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਪਤੀ – ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭਾਉਦਾਂ, ਕਾਰਣ ਵੱਸ ਜੀਵ – ਆਤਮਾ ਦਾ ਪਰਮਾਤਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਮਿਲਾਪ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੁੱਖ ਨਹੀਂ ਹੈ ਖੇੜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਰਮ ਵਿਚ ਫੱਸੀ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਸੁੱਖ ਦੀ ਭਾਲ ਲਈ ਸੰਘਰਸ ਕਰਦੀ ਹੈ , ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੀ ਕਿ ਆਗਿਆ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਨਾਮ ਜਪਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ, ਅਤੇ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮਿਲਾਪ ਅਸੰਭਵ ਹੈ, ਸਦੀਵੀ ਸੁੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵੀ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ, ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਕਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ:

ਪਿਰਹਿ ਬਿਹੂਨ, ਕਤਹਿ ਸਖਿ ਪਾਏ॥੭੯੪

ਭਾਦਉ ਬੰਧ ਦੀ ਅੰਤਲੀ ਪੰਕਤੀ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਫੁਰਮਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ:

ਨਾਨਕ ਪੂਛਿ ਚਲਉ ਗੁਰ ਅਪੁਨੇ, ਜਹ ਪ੍ਰਭੁ ਤਹ ਹੀ ਜਾਈਐ ॥

ਭਾਵ ਕਿ ਆਓ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖਿਆ (ਪੂਛ) ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਉਥੇ ਜਾਈਏ ਜਿੱਥੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਹੈ। ਇਸ ਪੰਕਤੀ ਅੰਦਰ ‘ਗੁਰੂ’ ਨੂੰ ‘ਮਿਤੱਰ’ ਵਚੋਲਾ , ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀਆਂ (ਮਨੁੱਖ) ਨੂੰ ਆਗਿਆ ਵਿਚ ਰਹਿਣ , ਸੱਚੇ ਪ੍ਰੇਮ, ਸੱਚੀ ਸਿਖਿਆ ,ਦਾ ਪਾਠ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ,ਕੇਵਲ ਗੁਰੂ ਪਾਸ ਹੀ ਨਾਮ ਦੀ ਤਾਕਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਪਿਆ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਭਰਮ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਗੁਰੂ ਦੀਖਿਆ ਰੂਪ ਵਿਚ ਗੁਰੁ ਪਾਸੋਂ ਨਾਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,ਤਾਂ ਜੀਵ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ ਵਿਕਾਂਰਾਂ ਦੀ ਮੈਲ ਧੋਤੀ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਗੁਰੂੁ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਇਕ ਦਿਨ ਪਤੀ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।

ਗੁਰਬਾਣੀ ਹੀ ਗੁਰੁ ਹੈ ਜੋ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਚੰਗੇ –ਮੰਦੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਕਰਣ ਦੀ ਸੋਝੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੋਹਾਗਣ ਤੇ ਦੋਹਾਗਣ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਖ਼ਸ਼ਿਸ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਅਨੁਸਾਰੀ ਉਹ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਸੁਹਾਗਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੀ ਸਾਰ (ਖਿਆਲ) ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੀ ਆਗਿਆ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਚਲਦਿਆਂ,ਉਹ ਆਪਣਾ ਅਭਿਮਾਨ ਹੁੳਮੈਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦੇਵੇ, ਆਪਣਾ ਤਨ ਮਨ ਸਭ ਕੁੱਝ ਅਰਪਣ ਕਰੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰੀਤਮ (ਪ੍ਰਭੂ) ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਅੰਤਰੀਵ ਬਿਰਤੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਨਾ ਲਿਆਵੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਭਿੰਨ ਭੇਦ ਰੱਖੇ ।ਐਸੀ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਹੀ ਪਤੀ ਪਰਮਾਂਤਮਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਜੀਵਨ ਸੁਖਦਾਈ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ:

ਸਹ ਕੀ ਸਾਰ, ਸੁਹਾਗਨਿ ਜਾਨੈ ॥
ਤਜਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ,ਸੁਖ ਰਲੀਆ ਮਾਨੈ ॥
ਤਨੁ ਮਨੁ ਦੇਇ ,ਨ ਅੰਤਰੁ ਰਾਖੈ ॥
ਅਵਰਾ ਦੇਖਿ ,ਨ ਸੁਨੈ ਅਭਾਖੈ ॥੧॥੭੯੩

ਇਕ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੱੜ ਲੱਗਿਆ ਹੀ ਜੀਵਨ ਯਾਪਨ ਵਿਚ ਸੁੱਖ ਹੈ , ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਹੀ ਸਾਰੀਆਂ ਦਾਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹਨ, ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਹੀ ਸਿੱਖ ਅਖਵਾਉਂਦਾਂ ਹੈ, ਸੱਚੇ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋਕੇ ਜੀਵ ਥਾਂ ਪੁਰ ਥਾਂ ਜਾ ਕੇ ਕਪਟਤਾ ਅਤੇ ਖੋਟੇ ਕਰਮ ਕਮਾਂਉਦਾਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਾਪ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ,ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੋਈ ਇਸਤਰੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਪਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸੁਹਾਗਣ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੀ ਜੁਗਤ ਪੁਛੇ ਪਰ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿਚ ਕਪਟਤਾ ਹੋਵੇ ,ਤਾਂਤੇ ਉਹ ਇਸਤਰੀ ਸੁਹਾਗਣ ਹੋਣ ਉਪਰੰਤ ਵੀ ਦੋਹਾਗਣ ਕਹਿਲਾਉਦੀ ਹੈ , ਨੇਕ, ਸੱਚ ਆਚਾਰ, ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਉਹ ਵੀ ਪਤੀ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦੀ, ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਜੀ ਕਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ:
ਪੂਛਤ ਸੁਹਾਗਨ, ਹੈ ਕਰਮ ਦੁਹਾਗਨਿ ਕੈ

ਰਿਦੈ ਬਿਭਚਾਰ, ਕਤ ਸਿਹਜਾ ਬੁਲਾਈਐ ॥ ਕਬਿਤ ੮੩੯

“ਹਉਮੈ” ਵਡਾ ਰੋਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਗ੍ਰਸੀ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਕਪਟੀ ਅਤੇ ਦੁਰਕਰਮ ਕਮਾਂ ਰਹੀ ਹੈ, ਏਹੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਾਪ ਵਿਚ ਵਡੀ ਔਕੜ ਹੈ, ਹਉਮੈ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਗੁਰਮੰਤਰ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ (ਸ਼ਬਦਗੁਰੂ) ਤੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਪਿਆਂ ਜੀਵ ਦੀ ਹਉਮੈਂ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ:

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਗੁਰ ਮੰਤ੍ਰ ਹੈ, ਜਪਿ ਹਉਮੈਂ ਖੋਈ॥ ਵਾਰ ੧੩੫

ਇਸ ਲੋਕਾਈ ਵਿਚ ਇੱਕ ਹੀ ਪਰਮਾਂਤਮਾਂ ‘ਪਤੀ’ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਸਭ ( ਇਸਤਰੀ ਪੁਰਸ਼) ਇਸਤਰੀਆਂ ਹੀ ਹਨ।ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹੀ ਪਤੀ ਪਰਮੇਸਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਹੈ,ਜਿਸ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਹੀ ਜੀਵ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਸੱਚਾ ਸੀਂਗਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਪਤੀ ਪਰਮਾਂਤਮਾਂ ਨੂੰ ਭਾਉਦਾਂ ਹੈ। ਨਾਮ ਜਪਣ ਵਾਲੀ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਇਸਤਰੀ ਨ ਕੇਵਲ ਸੱਚਾ ਸੀਂਗਾਰ ਬਣਾਉਦੀ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਰੁੱਤ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਅਨੰਦ ਉਠਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਕਿ ਉਸਦਾ ਕੰਤ ਪਾਸਰਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ,ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਤਾ (ਪਤੀ) ਦੇ ਕਹਿਣੇ ਵਿਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਰਤਾ ਨੂੰ ਭਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਾਮ ਦਾ, ਚੱਜ ਆਚਾਰ ਦਾ, ਹੀ ਸੀਂਗਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੇਹਾ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਹੈ :

ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥੪੦੦
ਸੰਤਾ ਕੀ ਹੋਇ ਦਾਸਰੀ ਏਹੁ ਅਚਾਰਾ ਸਿਖੁ ਰੀ ॥
ਸਗਲ ਗੁਣਾ ਗੁਣ ਊਤਮੋ ਭਰਤਾ ਦੂਰਿ ਨ ਪਿਖੁ ਰੀ ॥੧॥
ਇਹੁ ਮਨੁ ਸੁੰਦਰਿ ਆਪਣਾ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਮਜੀਠੈ ਰੰਗਿ ਰੀ ॥
ਤਿਆਗਿ ਸਿਆਣਪ ਚਾਤੁਰੀ ਤੂੰ ਜਾਣੁ ਗੁਪਾਲਹਿ ਸੰਗਿ ਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਭਰਤਾ ਕਹੈ ਸੁ ਮਾਨੀਐ ਏਹੁ ਸੀਗਾਰੁ ਬਣਾਇ ਰੀ ॥
ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਵਿਸਾਰੀਐ ਏਹੁ ਤੰਬੋਲਾ ਖਾਇ ਰੀ ॥੨॥
ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਕਰਿ ਦੀਪਕੋ ਇਹ ਸਤ ਕੀ ਸੇਜ ਬਿਛਾਇ ਰੀ ॥
ਆਠ ਪਹਰ ਕਰ ਜੋੜਿ ਰਹੁ ਤਉ ਭੇਟੈ ਹਰਿ ਰਾਇ ਰੀ ॥੩॥
ਤਿਸ ਹੀ ਚਜੁ ਸੀਗਾਰੁ ਸਭੁ ਸਾਈ ਰੂਪਿ ਅਪਾਰਿ ਰੀ ॥
ਸਾਈ ਸੋੁਹਾਗਣਿ ਨਾਨਕਾ ਜੋ ਭਾਣੀ ਕਰਤਾਰਿ ਰੀ ॥੪॥

- ਸੁਖਜੀਵਨ ਸਿੰਘ ‘ਸਟਾਕਟਨ’
੨੦੯ ੯੨੨ ੪੪੭੪


1 Comments

  1. Tarvjit Gudail Stockton August 7, 2011, 5:08 pm

    Keep it up, your doing good job. Waheguru ji saabh de haan aate saabh de naal haan.

    Reply to this comment
 

Disclaimer: Panthic.org does not necessarily endorse the views and opinions voiced in the feedback from our readers, and cannot be held responsible for their views.

Background and Psyche of Anti-Sikh Events of 1984 & the RSS : Video Interview with Bhai Ratinder Singh

Akaal Channel's interview with Panthic.org Senior Editor Bhai Ratinder Singh regarding anti-Sikh events in 1983, and 1984 in Indore Madhya Pardes and the RSS Psyche
Read Full Article


RECENT ARTICLE & FEATURES

ਸਿੱਖ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਅਦੁੱਤੀ ਯੋਧਾ - ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਜੋਗਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ‘ਦਿੱਲੀ’

 

ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਈ ਛੋਟੀ ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੁਲੀਸ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹਾ ਵਤੀਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਰਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਤੁਰ ਪਏ ਸਨ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਵੀ ਥਰ੍ਹ ਥਰ੍ਹ ਕੰਬਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ...

Read Full Article

Sant Giani Baba Mohan Singh Ji - Head of Bhinder Kalan Samperdai Passes Away

 

Sant Giani Mohan Singh Ji, the saintly centenarian head of the Bhindra Samperdai, has attained Akal Chalana, leaving his mortal body to merge with Akal Purakh Sahib. The revered Giani Ji headed the religious seminary (Taksal) for over half a century. ...

Read Full Article

Operation Blue Star: The Launch of a Decade of Systematic Abuse and Impunity

 

In June 1984, the Indian Army attacked Harmandir Sahib, popularly known as the Golden Temple, as well as over 40 other gurdwaras (Sikh places of worship) throughout Punjab. The attacks, codenamed “Operation Blue Star,” killed thousands of civilians trapped inside the gurdwaras. This assault marked the beginning of a policy of gross human rights violations in Punjab that continues to have profound implications for the rule of law in India....

Read Full Article

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਛੰਦ-ਵਿਧਾਨ

 

ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਆਰੰਭਿਕ ਰਚਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ’ ਅਜਿਹੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੰਦ-ਗਤ ਵਿਵਧਤਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਛੰਦ-ਬੱਧ ਵਿਵਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਮੁੱਚਾ ਗ੍ਰੰਥ ਇਕ ਸੌ ਚਾਲੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਛੰਦ-ਰੂਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਸਮੁੱਚੇ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ੧੪੦ ਦੇ ਕਰੀਬ ਛੰਦ-ਰੂਪ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਵੰਨਗੀ ਪੱਖੋਂ ਮਾਤ੍ਰਿਕ, ਵਰਣਿਕ ਅਤੇ ਗਣਿਕ ਤਿੰਨਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਛੰਦ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਹਨ। ...

Read Full Article

ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ : ਭਾਸ਼ਾਈ ਰੂਪ

 

ਹੱਥਲੇ ਪਰਚੇ ਵਿਚ ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਾਠ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਰੂਪ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਆਕਰਨਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਜਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਮੱਧਕਾਲ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਕਿਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਤਹੀ ਅਵਲੋਕਣ ਗੁਰਮੁਖੀ ਔਰਥੋਗ਼੍ਰਾਫ਼ੀ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਇਸ ਰਚਨਾ ਨੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਔਰਥੋਗ਼੍ਰਾਫ਼ੀ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣਾ ਸਰੂਪ ਅਖ਼ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।...

Read Full Article

ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ : ਸੁਰਤ-ਸੰਚਾਰ

 

ਸੁਖਮਨੀ ਸਾਹਿਬ ਦਿਨ ਦੇ ਤੀਜੇ ਪਹਿਰ ਗਾਉਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਭਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਗਉਡ਼ੀ ਰਾਗ ਵਿਚ ਸਿਰਜਤ ਜਾਂ/ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਿਤ ਬਾਣੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਾਣੀ ਦੇ ਪਾਠ ਦਾ ਆਰੰਭ ਆਦਿ ਜੁਗਾਦਿ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰ ਵਾਲੇ ਸਲੋਕ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਖਾਂ ਦੀ ਮਣੀ ਹੈ...

Read Full Article

ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ : ਕਾਵਿ-ਕਲਾ

 

ਵਾਰ ਸ੍ਰੀ ਭਗਉਤੀ ਜੀ ਕੀ ॥ ਪਾਤਸਾਹੀ ੧੦ ॥ ਪ੍ਰਿਥਮ ਭਗੌਤੀ ਸਿਮਰਿ ਕੈ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਲਈਂ ਧਿਆਇ ॥...

Read Full Article

ਪੁਸਤਕ ਸਮੀਖਿਆ - ਆਰ.ਐਸ.ਐਸ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ

 

ਲੇਖਕ ਐਸ.ਐਮ.ਮੁੱਸ਼ਰਿਫ਼ ਸਾਬਕਾ ਆਈ.ਜੀ ਪੁਲਿਸ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਹੁਣ ਕੇਵਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਪੁਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੋਜੀ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਭਰਪੂਰ ਕਲਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀ ਪਲੇਠੀ ਕਿਤਾਬ ''ਕਰਕਰੇ ਦਾ ਕਾਤਲ ਕੌਣ?, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦਾ ਅਸਲੀ ਚੇਹਰਾ'' ਲਿਖ ਕੇ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਨੇਕਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਸ਼-ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਝੋਲੀ ਪਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰ ਰਹੀਆਂ ਘਿਨਾਉਣੀਆਂ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੇਨਕਾਬ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। | ...

Read Full Article

ਰੰਘਰੇਟਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬੇਟਾ : ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਚਿਤਰਿਆ ਭਾਈ ਜੈਤਾ

 

ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਜੈਤਾ ਜੀ ਨੂੰ 'ਰੰਘਰੇਟਾ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬੇਟਾ' ਕਹਿ ਕੇ ਵਡਿਆਇਆ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਰਾਤਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਜੈਤਾ, ਬਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਇ ਨੂੰ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸੀਸ ਭੇਂਟ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉੱਘੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਚਿੱਤਰ ਭਾਈ ਜੈਤਾ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਰੂਪਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਉੱਭਰੀ ਤਫ਼ਸੀਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ ਇਹ ਰਚਨਾ।...

Read Full Article